LỊCH SỬ ĐỀN VÀ THẦN ĐỒNG CỔ TẠI THÔN MỸ ĐÀ- XÃ HOẰNG ĐỨC- HUYỆN HOẰNG HÓA- TỈNH THANH HÓA

 

Đền có tên là Liên hoa Linh Từ, với nghĩa là Đền hoa sen linh thiêng. Vì đền được xây dựng trên kiểu đất hình hoa sen mà các nhà phong thủy xưa gọi là Liên hoa linh địa.

          Thời Lý , Đền có tên gọi  là Liên Hoa Đô ( Do vua Lý Thái Tổ phong tặng) chữ đô có hàm nghĩa với chữ Đô trong kinh đô, đô thành, đô thị, đô hội vậy).

Trong đền thờ vị thiên thần với tên là Đồng Cổ Sơn thần Hiệu Bảo Hựu nên đền có tên gọi là Đền Đồng Cổ.

Thời Lê, từ Lê Sơ đến hậu Lê đều được xây dựng với quy mô tiêu chuẩn một đền quốc tế, việc tế lễ theo quy phạm quốc gia, nhà vua cử quan chức về làm chủ tế mỗi năm hai kỳ.

 

 

 

Địa chí văn hóa Hoằng Hóa trang 59, nhà xuất bản khoa học xã hội năm 1995 ghi rằng “ Năm 1020 Thái tử con Lý Thái Tổ đem quân đi đánh giặc Chiêm, qua Hoằng Hóa. Thần tích làng Mỹ Đà ( xã Hoằng Minh nay là xã Hoằng Đức) ghi lại rằng thái tử thấy làng ( Mỹ Đà) có một cái Nghè hình hoa sen, thái tử sai lập đàn cầu khấn tự nhiên Thần Đồng Cổ hiện lên bảo sẽ theo binh lính đi đánh giặc chiêm rồi biến mất. Ra trận giữa lúc hai bên đang tả xung hữu đột bổng tiếng trống đồng rung lên vang dội, quân ta xung vào thắng trận hát khúc khải hoàn  trở về. Thái tử khao tại Mỹ Đà, về triều thái tử tâu vua cha ra sắc chỉ, cho lập Đền thờ to hơn gọi là “Liên Hoa Đô”. Như vậy là Đền đã được thành lập từ xa xưa, trước thời nhà Lý, đến nay ít nhất đền có trên một ngàn năm lịch sử.

 Theo niên biểu Việt Nam: các vua Hùng dựng nước từ năm 2879 ( Trước công nguyên)  đến năm 2000 ( Sau công nguyên), nước ta đã có trên 4000 năm lịch sử. Thần Đồng Cổ đã xuất hiện tại Thanh Hóa từ thời các vua Hùng dựng nước.

Tại Đền Đan Nê (Yên Định) Thần Đồng Cổ đã linh ứng phù trợ các vua Hùng những khi đi đánh giặc ngoại xâm tại phương nam thắng lợi, được các vua Hùng sắc phong là Đồng Cổ Đại Vương.

Tại Đền Mỹ Đà,  Hoằng Minh ( nay là xã Hoằng Đức) Thần Đồng Cổ đã linh hiện  phù trợ  vua Lý Thái Tổ đánh thắng giặc Chiêm Thành vào năm Canh Thân ( 1020) được phong là Bản cảnh Thành Hoàng Bảo Hựu hiển ứng Thượng đẳng phúc thần đại vương.

Đã linh ứng phù trợ  vua Lê lợi đánh thắng giặc Minh vào năm Ất Tỵ ( 1425) được phong là Thượng Thượng đẳng phúc thần Đại vương.

 Đã linh ứng phù trợ vua Lê Thần Tông giáng sinh hoàng tử, kế nối tông đường đem lại phúc lành cho đất nước vào năm Kỷ Sửu ( 1649).

 Đã linh ứng phù trợ thường xuyên cho dân làng trừ tai tránh nạn, dân phong Phú Thịnh hòa cốc phong đăng, Nhân khang, vật thịnh. Lễ hội kỳ phúc hàng năm được tổ chức vào ngày 01/02 ÂL

Hiện nay đền Thần Đồng Cổ thôn Mỹ Đà- xã Hoằng Đức được công nhận là một di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia.